Zaman zaman yaşanan sindirim rahatsızlıkları normal olabilse de sağlıksız bağırsaklar, uzun vadede metabolizmanın bozulmasından ruh hali değişikliklerine kadar birçok sağlık sorununa yol açabiliyor.
Sağlıklı bir bağırsak, insan vücudunun genel işleyişinde önemli bir rol oynar. Sağlıksız bir diyet, bağırsak sağlığınızı etkileyebilir ve bazı hoş olmayan belirtilere yol açabilir. Yüksek stres seviyeleri, yetersiz uyku veya düşük fiziksel aktivite gibi diğer yaşam tarzı faktörleri de bağırsak sağlığınızı bozabilir.
Bağırsaklarınız düzgün çalışmadığında, vücudunuzun gösterebileceği birkaç yaygın semptom vardır. “Sağlıklı işleyen bir gastrointestinal sistem ve sağlıklı bağırsaklar, hemen hemen tüm metabolizmanın sağlıklı bir şekilde işleyişi için gereklidir.” diyen Beslenme ve Diyet Uzmanı Serkan Sıtkı Şahin, bağırsaklar hakkında bilgi vererek dikkat edilmesi gereken bazı sağlıksız bağırsak belirtilerini sıraladı.
BİRÇOK GÖREVİ BULUNUYOR
Bağırsaklar, besinlerin ve suyun yiyeceklerden özümsenmesi ve sindirilemeyen kalıntıların dışarı atılmasından sorumlu olan organdır. Memelilerin bağırsağı iki bölüme ayrılmıştır: İnce ve kalın bağırsak.
İnce bağırsak, 5 ila 7 metre arasındadır ve 3 kısımdan oluşur: Duodenum, jejunum ve ileum. Bir kapak aracılığıyla mide ile iletişim kurar. Bağırsakların bu bölümü, sindirilmiş gıdalardan karbonhidratların, proteinlerin, yağların ve vitaminlerin emilimini kolaylaştıran villus ve kıvrımlara sahiptir.
Kalın bağırsak ise ileoçekal kapaktan başlar ve rektumda biter, 1 ila 1.5 metre arasında uzanır. Tüketilen gıdalardan suyun, minerallerin ve bazı proteinlerin çoğunun çıkarılmasından ve duvarından geçen ve dışkının bir parçası olarak atılacak olan vücut atıklarının dahil edilmesinden sorumludur.
Bağırsak bozukluklarının çoğu kötü beslenme ve bakteriyel enfeksiyonlarla ilişkilidir. Karın ağrısı, iltihaplanma ve bağırsak sorunlarına neden olan faktöre bağlı olarak tekrarlayabilen diğer mide rahatsızlıklarını hissetmek yaygındır.
En yaygın bağırsak bozuklukları şunlardır:
Kolit: Belirtileri arasında ishal ve karın ağrısı yer alır. Kalın bağırsağın iltihaplanmasıdır.
Kabızlık: Bir kişinin haftada üç veya daha az bağırsak hareketi varsa, kabızlık çektiğini söyleyebiliriz. Belirtileri baş ağrısı, yorgunluk ve duygudurum değişikliklerini içerebilir.
İrritabl Bağırsak Sendromu (IBS): Karın şişkinliği ve bağırsak geçişindeki değişiklikler ile karakterizedir. Ayrıca kabızlık ve ishal nöbetleri yaşayabilirsiniz.
SAĞLIKSIZ BAĞIRSAĞI GÖSTEREN 6 BELİRTİ
Bağırsak hastalıkları vücudun diğer sistemlerindeki reaksiyonlarla da kendini gösterebilir. Bu nedenle, bazılarının belirtilerinin diğer sağlık sorunlarıyla karıştırılması yaygındır.
İşte sağlıksız bağırsağı gösteren en yaygın 6 belirti:
Ağız Kokusu
Hepimizin ağız kokusu olarak bildiğimiz şey, bağırsaktaki mikrobiyal bir dengesizlikten kaynaklanabilir. Örneğin, kötü bir koku, bağırsak kokularının ağza yükseldiği pilorik sfinkterin bir arızasını gösterir. Bağırsak dengesizliği, belirli H. pylori bakteri türlerinin sindirim kanalınızda yerleşmesine olanak tanır. Bu bakteriler birçok mide rahatsızlığı ve ağız kokusunun kökenidir.
Sindirim Problemleri
Şişkinlik, gaz ve ishal sinyalleri mide ve bağırsaklarda sorunların ilk işaretleri olabilir. İltihaplı, bulaşıcı veya başka bir rahatsızlığımız olup olmadığını belirlemesi için derhal doktora başvurmak gerekir. Gaz, şişkinlik, kabızlık, ishal ve mide ekşimesi sağlıksız bir bağırsağın belirtileridir. Dolayısıyla, bunları yaşıyorsanız, bunları göz ardı etmemeli ve konuyu ele almalısınız.
Cilt Sorunları
Sağlıksız bir bağırsağın bazı belirtileri cildinizde de görülebilir. Dengesiz bir bağırsak florası, cildinizin hassasiyetini artırarak egzama, dermatit, akne ve sedef hastalığı gibi sorunlara daha yatkın hale getirir. Ayrıca bağırsaklarda kötü bakterilerin çoğalması, cilde yansıyan iltihaplı sorunlara neden olabilir.
Depresyon
Bağırsakta, zevk, mutluluk ve genel ruh hali ile ilgili bir nörotransmitter olan serotonin sentezlenir. Serotonin düzeyindeki azalma depresyon, anksiyete, saldırganlık ve hatta migrenlere neden olur.
Uyku Sorunları
Sağlıksız bir bağırsak uyku döngünüzü bozabilir ve uyku bozukluklarına yol açabilir. Serotonin, bağırsakta üretilen ve ruh halinizi ve uykunuzu etkileyen bir hormondur, bu nedenle bağırsak hasarı, iyi uyku yeteneğini bozabilir. Yetersiz bir uyku programı, kronik yorgunluğa yol açarak günlük aktivitelerin yapılmasını zorlaştırabilir. Kötü bir uyku programı ayrıca hormonal bir dengesizlik de yaratabilir.
Gıda İntoleransları
Gıda intoleransları, vücudunuza uymayan bazı gıdaları sindirme zorluğunun bir sonucudur. Bazı gıda intoleransları, bağırsaktaki düşük kaliteli bakterilerin çoğalması nedeniyle ortaya çıkabilir. Daha önce dokunmayan herhangi bir gıda bir süredir size zarar veriyor ve çeşitli belirtiler ortaya çıkarıyorsa, bu, sağlıksız bağırsaklara sahip olduğunuzun göstergesi olabilir.
SAĞLIKLI BAĞIRSAKLAR İÇİN 10 İPUCU
Yıllar geçtikçe sindirim sistemimiz daha önce yaşamadığımız rahatsızlıkları yaşamaya başlayabilir. Bağırsakların bakımını yapmak ve çalışma performansını artırmak için bu 10 ipucunu uygulayabilirsiniz:
Zeytinyağı Tüketin
Zeytinyağında bulunan oleik asit, pankreas fonksiyonunu artırır ve aynı zamanda bağırsakların mineral emme yeteneğini yükseltir. Diyete düzenli olarak dahil edildiğinde midenin asitliğini azaltır, boşalmasını geciktirir ve iltihap önleyici etkileri olduğu görülmektedir. İki yemek kaşığı zeytinyağı, sağladığı yaşlanma karşıtı faydalarla birlikte önerilen günlük E vitamininin yüzde 60’ını sağlar. Ayrıca aç karnına iki yemek kaşığı çiğ zeytinyağı almak müshil görevi görür.
Yeterli Lif Tüketin
Yeterli diyet lifi tüketimi, dışkıyı daha yumuşak hale getirir, bu da bağırsak hareketini kolaylaştırır. Önerilen miktar günlük yaklaşık 30 gramdır. Ancak dikakt edin; fazla lif tüketimi kabızlık ve şişkinliği artırır. Bu yüzden bağırsaklarınızı kademeli olarak lif tüketimine alıştırın.
Her Gün Meyve ve Sebze Yiyin
Meyve ve sebzeler su, lif ve vitamin ve mineral sağlarlar. Ayrıca özellikle elmada bulunan bir lif türü olan pektin ve nişasta bağırsak mukozasını korur. Meyve ve sebzeler en büyük antioksidan kaynaklarıdır ve sağlıklı beslenmenin temel taşlarından biridir. Her gün en az 3 porsiyon meyve ve 2 porsiyon sebze yiyin.
Sütten Vazgeçmeyin
Bazı insanlar sütü iyi tolere etmezler çünkü yaşla birlikte laktozun (süt şekeri) sindirilmesine yardımcı olan laktaz enziminin üretimi azalır. Süt tüketmeyi bırakırsanız, zamanla laktaz enzimini üretmeyi bırakırsınız. Bu aynı zamanda kemik sağlığımız üzerinde de olumsuz bir etkiye sahip olacaktır çünkü beslenmemizdeki en büyük kalsiyum kaynaklarından birinden kendimizi mahrum bırakmış oluruz. Bu durumlarda ideal olan süt içmeyi bırakmak değil, sindirim sisteminizi yormayacak laktozsuz süt içmektir.
Yeterli Su İçin
Günde en az 1,8 ila 2,5 litre su içmek gereklidir. Su vücudumuz için hayati önem taşır ancak aynı zamanda sindirimi kolaylaştırır ve kabızlığı önler.
Yağlı Gıda Alımınızı Ölçün
Yağlı yiyecekler, tereyağı, margarin, yağlı etler, sosisler, sakatatlar, kremalar, yumurtalar ve eski peynirler gibi yüksek oranda yağ içeren yiyeceklerdir. Yemeklerinizi büyük oranda bitkisel yağlarla (zeytin ve ayçiçeği) pişirmeye çalışın. Yağ alımını azaltarak, hem sindirim sağlığını geliştirebilir hem de kalori alımınızı azaltabilirsiniz.
Yiyecekleri Basit Şekilde Hazırlayın
Yemekleri basit bir şekilde hazırlamak sindirim sistemimizi korumanın bir yoludur. Haşlanmış, ızgara, fırınlanmış, buğulanmış yiyecekler hazırlamak en iyisidir. Güçlü baharatlardan ve aşırı pişmiş yiyeceklerden kaçının. Aşırı yağ ve tuz içerdiğinden endüstriyel olarak hazırlanmış paketli ürünlerin ve yemeklerin tüketimini sınırlayın.
Ağır Öğünlerden Kaçının
İdeal olan, günün besin alımını 5-6 doza dağıtmaktır: Kahvaltı, öğle yemeği, akşam yemeği ve ara öğünler. Bu, sindirim sistemine aşırı yüklenilmesini ve yüksek insülin üretimini önler ve gün boyunca sürekli enerji sağlar.
Bağırsak Gazlarına Dikkat Edin
Bunu yapmak için nasıl yediğinizi ve ne yediğinizi izlemelisiniz. Yiyecekleri yavaş çiğneyin ve aşırı hava girişini önlemek için dikkatlice yutun. Sakız çiğnemek ve pipetle bir şey içmek hava yutmayı kolaylaştırır. Uygun olmayan takma dişler de yanlış çiğneme ve yutmaya neden olabilir.
Mide salgısını nötralize eden ancak geri tepme etkisi yaratan gazlı içeceklerden kaçının. Gaz üretimini de tetikledikleri için tatlı tüketimini azaltın. Lahana, karnabahar, fasulye, brokoli gibi bol nişastalı gıdaların alımını ölçün.
Bu alışkanlıklara uymak, bağırsak gazını ve neden oldukları rahatsızlığı önemli ölçüde azaltacaktır.
Harekete Geçin
Egzersiz yapmak ve hareketli kalmak genel sağlık üzerinde oldukça önemlidir ve sindirim sağlığının da en iyi dostudur. Basit bir yürüyüş bile, bağırsak hareketliliğini ve sindirim ürününün hareketini destekleyerek ortadan kaldırılmasına yardımcı olur.
Bunlar haricinde bağırsakta çeşitli iyi bakterilerin büyümesine yardımcı olabilecek çeşitli gıdalarla dengeli bir diyet yapın. Ayrıca lif bakımından zengin meyve ve sebzeler tüketin çünkü lifler bağırsaktaki bağırsak bakterilerini besler. Diyete yeterince prebiyotik ve probiyotik ekleyin. Sarımsak, elma, muz ve çilek bazı prebiyotikler iken yoğurt, kimchi ve lahana turşusu popüler probiyotiklerdir.
Stres de bağırsak sağlığınızı etkileyebilir. Bu nedenle, stres yönetimi etkinliklerini deneyin. Ayrıca iyi bir gece uykusu sağlamak, sağlıklı bir bağırsağa yardımcı olabilecek başka bir basit yoldur.
