Kiraların normal artış bandının üzerine çıkması; ev sahipleri kiracısını evden çıkartabilir mi, istediği artışı yapabilir mi, kiracının hakları nelerdir sorularını gündeme getirdi.
Avukat Doç. Dr. Umut Yeniocak, kiracıların haklarını açıkladı ve “Evde çocuğum oturacak” diyerek kiracıyı çıkarmak isteyen ev sahiplerinin, 12 aylık kira bedelinden az olmamak üzere tazminat ödeyebileceğini söyledi.
Başta büyük şehirler olmak üzere Türkiye genelinde kiraların normal artış bandının çok üstüne çıkarak astronomik rakamlara ulaşması tepkilere neden oldu.
Ev sahiplerince talep edilen ve kimi semtlerde yüzde 100’lere yaklaşan artış talepleri, kiracıların büyük mağduriyet yaşamalarına yol açtı.
“KİRA BEDELİNİN ARTIRILMASI İÇİN EV SAHİPLERİ TARAFINDAN BASKIYA MARUZ KALAN KİRACILARIN YASAL HAKLARI VAR”
Yeniocak, kira bedelinin yüksek oranda artırılması için ev sahipleri tarafından baskıya maruz kalan kiracıların yasal hakları ve böyle bir durumda atabilecekleri hukuki adımları anlattı.
“KİRA SÖZLEŞMESİ BİR KEZ YAPILDIKTAN SONRA KİRA BEDELİ AŞIRI ARTIRILAMAZ”
Türk hukuk sisteminin, kira sözleşmesi yapılırken bir ev ya da iş yerinin ne kadara kiralandığına kural olarak müdahale etmediğini belirten Doç. Dr. Yeniocak, “Ancak Kanun, kira sözleşmesi bir kez yapıldıktan sonra kira bedelini aşırı artırmak ve eski kiracıyı evden ya da iş yerinden çıkarıp yerine yeni bir kiracıya daha yüksek bedelle kiralamak isteyen ev sahiplerine karşı önemli sınırlar koyar. Bu sınırlardan en çok bilineni de kira artışıyla ilgili TÜFE sınırlamasıdır.” dedi.
“KİRA ARTIŞINDA TAVAN, 12 AYIN TÜFE ORTALAMASIDIR”
İlgili Kanun’un, kira süresi sona erdikten sonra yeni dönem kirası belirlenirken uygulanacak artışta 12 aylık TÜFE ortalamasını üst sınır olarak belirlediğini hatırlatan Doç. Dr. Yeniocak, “Burada dikkat edilmesi gereken nokta, bu oranın üst sınır yani tavan miktar olduğudur. Yapılacak artış bu oranın altında olabilir ama üstünde olamaz. Ev sahibi, kiracıyı buna zorlayamaz.
SÖZLEŞMEDEKİ ORAN DEĞİL TÜFE ORANI UYGULANIR
Örneğin, sözleşmede yüzde 20 artış yapılacağı yazıyor ancak TÜFE yüzde 15 olmuşsa, sözleşmedeki oran değil TÜFE oranı uygulanır. Kiracı, en fazla TÜFE oranında artış yaparak, kiracı olduğu evi ya da iş yerini kullanmaya devam edebilir.” açıklamasını yaptı.
EVE İHTİYACI OLDUĞUNU SÖYLEYEREK KİRACIYI ÇIKARMAK EN ÇOK BAŞVURULAN YÖNTEM
Yeniocak, mevcut kiracıyı çıkarıp yerine yüksek bedelle yeni kiracı almak isteyen mülk sahiplerinin, evde kendisinin ya da çocuğunun oturacağını, eve ya da iş yerine ihtiyacı olduğunu söyleyerek kiracıyı çıkarmak istemelerinin sıkça başvurulan bir yöntem olduğunun bilindiğini belirdi.
ÇOCUĞUNUN İHTİYACI OLDUĞUNU SÖYLEYİP BAŞKASINA KİRALAYAN, TAZMİNAT ÖDER
Yeniocak, konu ile ilgili olarak “Kanun, bu durumu kötüye kullananlar için önemli bir kural koymuştur. Örneğin, çocuğunun ihtiyacı olduğunu söyleyip kiracıyı çıkaran kötü niyetli ev sahibi, bu yeri başkasına kiralarsa, kanuna göre, eski kiracı dava açarak 12 aylık kira bedelinden az olmamak üzere ev sahibinden tazminat hakkı kazanabilir.” diye konuştu.
EV SAHİBİ KİRA BEDELİNİN ARTIRILMASI İÇİN DAVA AÇABİLİR
Kira bedellerinin aşırı artmasıyla istedikleri kira gelirini elde edemeyen ev sahiplerinin de yararına olan bazı kurallar olduğunu ifade den Yeniocak, şunları söyledi:
“Örneğin, kira başlangıcından itibaren beş yıl geçmiş ve kira bedeli, emsalleri karşısında çok düşük kalmışsa ev ya da iş yeri sahibi, kira bedelinin artırılması için dava açabilir.
EV SAHİBİ KİRACISINI 10 YIL SONRA ÇIKARTABİLİR
Ayrıca, 2012’de getirilen bir kurala göre, kira süresi bittikten sonra aynı evde veya iş yerinde kiracı olarak kalan kiracıyı ev sahibi, 10 yıl sonra haklı bir sebep bildirmeden çıkarabilir. Örneğin, bir yıl süreli bir konut kirasında ev sahibi, bir yılın dolmasının ardından 10 yıl bekleyecek ve sonrasında kiracıyı çıkarabilecek. Bu kural sebebiyle eski kiracılar, kirayı ev ya da iş yeri sahibinin istediği gibi TÜFE oranının çok üstünde artırmak ya da evden veya iş yerinden çıkmak ikilemi arasında sıkışıp kalıyorlar.”
