Kamuya olan borçların yapılandırılması teklifinin birinci bölümü TBMM’de kabul edildi

Kamu borçların yapılandırılmasına ilişkin teklifin birinci bölümü
TBMM Genel Kurulunda kabul edildi.

Teklifin birinci bölümü Meclis’ten geçti

TBMM
Genel Kurulunda, kamuya olan borçların yapılandırılmasını da içeren Bazı
Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına
Dair Kanun Teklifi’nin 12 maddeden oluşan birinci bölümü kabul edildi.

Alacaklara yapılandırma

Teklifle, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), il özel idareleri, belediyeler, Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı (YİKOB) ile ilgili alacaklara yapılandırma imkanı sunuluyor.

31 Aralık 2022 tarihi öncesindeki borçları kapsıyor

Düzenleme kapsamındaki alacaklar için 31 Aralık 2022
tarihi esas alınacak.

Eksik beyanlar tamamlanabilecek

Mükelleflerce çeşitli sebeplerle noksan beyan edilmiş veya
beyan dışı bırakılmış geçmiş yıl gelirlerinin belli oran ve tutarlar dahilinde
beyan edilmesi sağlanacak.

Var olduğu halde kaydedilmemiş emtialar deftere kaydedilebilecek

Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, işletmelerinde
mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan emtia, makine, teçhizat ve
demirbaşların kendilerince veya bağlı oldukları meslek kuruluşlarınca tespit
edilecek rayiç bedeliyle defterlerine kaydedebilecek.

İdari para cezaları yapılandırılıyor

31 Aralık 2022’den önce işlenen fiillere ilişkin olup
yapılandırma son başvuru tarihine kadar tebliğ edilen idari para cezaları da
yapılandırılacak.

İlk taksitini 31 Mayıs 2023’te ödenecek ve 48 eşit
taksitle ödenecek

Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, SGK, il
özel idareleri, belediyeler ve YİKOB’Iara bağlı tahsil dairelerine ödenecek
yapılandırma tutarlarının ilk taksitini 31 Mayıs 2023’e kadar ve azami 48 eşit
taksitte ödemeleri şartı aranacak.

Peşin ödenmelerde katsayı yok

Tutarın peşin ödenmesi halinde katsayı uygulanmayacak;
feri alacaklar yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak
tutarların yüzde 90’ının tahsilinden vazgeçilecek.

Tek seferlik ek vergi

Kurumlar vergisi mükelleflerinden tek seferlik ek vergi
alınacak; depremden etkilenen iller kapsam dışında olacak.

Depremzedelere ayrıcalık

İşverenlerin, depremden etkilenen çalışanlarına yardım
için sağladıkları menfaatler üzerinden vergi ve prim kesintisi yapılmayacak.

Depremzedelere evlerini verenlere emsal kira bedeli

Depremden etkilenen vatandaşlara, sahibi oldukları
konutları ikamet amacıyla bedelsiz olarak tahsis eden konut sahipleri için
emsal kira bedeli uygulanmayacak.

Depremde hasar alan bina ve araçların borçları siliniyor

Depremde yıkılan veya ağır hasar gören binalar ile
kullanılamaz duruma gelen taşıtlara ilişkin vergi ve katkı payları ile varsa bu
alacaklara ilişkin feri alacakları terkin edilecek. Taşıtlar üzerindeki vergi
dairelerince konulan hacizler kaldırılacak.

2
bin lira ve altındaki alacaklar silinecek

Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince takip
edilen alacaklardan, vadesi 31 Aralık 2022’den önce olduğu halde 1 Ocak 2023
itibarıyla ödenmemiş ve tüm tahsil daireleri itibarıyla asli ve feri toplamı 2
bin lira ve altında bulunanların tahsilinden vazgeçilecek.

Neler yapılandırılacak

Alacaklar için 31 Aralık 2022 tarihi esas alınırken,
vergiler, vergi cezaları, idari ve adli para cezaları, gümrük vergileri,
sigorta primleri, topluluk sigortası primleri, emeklilik keseneği ve kurum
karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi ile bu
alacaklara ilişkin her türlü faiz, zam, gecikme zammı, gecikme faizi, cezai
faiz, gecikme cezası gibi feri alacaklar kapsama dahil ediliyor.

Bu idarelerin Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun
kapsamında takip ve tahsil edilen diğer alacakları ile belediyelerin, su, atık
su ve katı atık gibi alacakları da düzenleme kapsamında yer alıyor.

Teklifle ayrıca işletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer
almayan ya da kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan emtia, makine,
teçhizat, demirbaşlar ile kasa mevcudu ve ortaklardan alacakların beyanına
ilişkin düzenlemeye gidiliyor.

Teklifte baz alınacak katsayı ve oranlar neler olacak

Düzenleme kapsamında kullanılacak Yİ-ÜFE aylık değişim oranları,
Türkiye İstatistik Kurumunun her ay için belirlediği 31 Aralık 2004’e kadar
toptan eşya fiyatları endeksi (TEFE) aylık değişim oranlarını, 1 Ocak 2005’ten
itibaren üretici fiyatları endeksi (ÜFE) aylık değişim oranlarını, 1 Ocak
2014’ten itibaren yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) aylık değişim
oranlarını, 1 Kasım 2016’dan itibaren aylık yüzde 0,75 oranını ifade edecek.

Yapılandırılacak alacaklar

Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, il özel
idareleri, belediyeler ve YİKOB tahsil dairelerince takip edilen kesinleşmiş
amme alacakları ve belediyelerin ve büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon
idarelerinin kesinleşmiş bazı alacaklarından düzenlemenin yayını tarihi
itibarıyla vadesi geldiği halde ödenmemiş veya ödeme süresi henüz geçmemiş
bulunan vergiler ve vergi cezaları, idari para cezaları, Amme Alacaklarının
Tahsil Usulü Hakkında Kanun’a göre takip edilen alacaklar, gümrük vergileri ve
idari para cezaları ile bu alacaklara ilişkin her türlü faiz, zam, gecikme
zammı, gecikme faizi, gecikme cezası gibi fer’i alacaklar yapılandırılacak.

İhtirazi kayıtla verilen beyannameler üzerine tahakkuk eden
alacaklar da kesinleşmiş alacak olarak yapılandırılacak.

MTV’nin yüzde 10’unun ödenmesi şartıyla fenni muayeneye izni

Her bir taşıt için ödenecek olan MTV, taşıta ilişkin idari
para cezaları ile geçiş ücretinin en az yüzde 10’unun ödenmesi şartıyla taksit
ödeme süresince fenni muayeneye izin verilecek.

Tütün mamulleri, makaron, yaprak sigara kağıdı ve alkollü
içkilerin üreticileri ve ithalatçılarının, ürünlerinde kullanmaları gereken
özel etiket ve işaretleri kullanabilmeleri için yapılandırılan ve vadesi 1 Mart
2016’dan sonra gelen Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nda yer alan ürünlere ilişkin
özel tüketim vergisi ve vadesi 1 Ekim 2020’den sonra gelen katma değer vergisi
ile bu vergilere ait beyannameden doğan damga vergisinin tamamının ödenmesi
şartı getiriliyor.

Belediyelerin su, atık su ve katı atık ücretleri yapılandırılacak

Belediyelerin su, atık su ve katı atık ücretleri ile sunduğu
bazı hizmetlerden kaynaklanan ücret alacakları ile aldığı bazı paylar ile
büyükşehir belediyelerinin katı atık ücretleri ile su ve kanalizasyon
idarelerinin su ve atık su bedeli ile harcamalara katılma payı alacakları ve
YİKOB’ların alacakları yapılandırılacak.

Açılmış davalardan vazgeçilmesi bekleniyor

Düzenlemeden yararlanmak isteyenlerden, diğer şartların yanı
sıra dava açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri ve kanun yollarına
başvurmamaları şartı aranacak.

Söz konusu kurumların kesinleşmemiş veya dava safhasında
bulunan amme alacakları da teklifin kapsamında yer alıyor. Buna göre,
düzenlemenin yayını tarihi itibarıyla ilk derece yargı mercileri nezdinde dava
açılmış veya dava açma süresi henüz geçmemiş olan ikmalen, re’sen veya idarece
yapılmış vergi tarhiyatları ile gümrük vergilerine ilişkin tahakkuklar, istinaf
veya temyiz süreleri geçmemiş ya da istinaf/itiraz veya temyiz yoluna
başvurulmuş veya karar düzeltme talep süresi geçmemiş veya karar düzeltme
yoluna başvurulmuş olan ikmalen, re’sen veya idarece yapılmış vergi
tarhiyatları ile gümrük vergilerine ilişkin tahakkuklar da yapılandırılacak.

Teklifle sadece vergi cezaları/gümrük yükümlülüğüyle ilgili
idari para cezalarına ilişkin olarak dava açılmış olması halinde ödenecek
tutarlar, düzenleme kapsamındaki idari para cezalarından ihtilaflı olanlar ile
ecrimisillerden ihtilaflı olanların yapılandırılması da düzenleniyor.

Tamamlanamamış olan vergi incelemeleri devam edecek

Düzenlemenin yayını tarihinden önce başlanıldığı halde
tamamlanamamış olan vergi incelemeleri ile takdir işlemlerine devam edilecek.
Bu işlemlerin tamamlanmasından sonra, tarh edilen vergilerin yapılandırılması
ve düzenlemeden yararlanma, ihbarname tebliğine bağlı başvuru ve ödeme süreleri
belirlenerek kurala bağlanıyor.

Cezanın
yüzde 25’ini ödeyenin yüzde 75’i affedilecek

Buna göre, düzenlemenin kapsadığı dönemlere ilişkin iştirak
nedeniyle kesilecek vergi ziyaı cezalarında, cezaya muhatap olanların, cezanın
yüzde 25’ini belirtilen süre ve şekilde ödemeleri halinde cezanın kalan yüzde
75’inin tahsilinden vazgeçilecek.

Düzenlemenin kapsadığı dönemlere ilişkin, yayını tarihinden
önce pişmanlık talebiyle veya izaha davet kapsamında verilip, ödeme yönünden
şartların ihlal edildiği beyannameler ile kendiliğinden verilen beyannameler
için kesilen ve düzenlemenin yayını tarihi itibarıyla tebliğ edilmemiş vergi
cezaları hakkında da bu hükümler uygulanacak.

Düzenlemenin yayını tarihinden önce tamamlandığı halde bu
tarihte veya bu tarihten sonra vergi dairesi kayıtlarına intikal eden takdir
komisyonu kararları ve vergi inceleme raporları üzerine gerekli tarh ve tebliğ
işlemleri yapılması ve belirlenen tutarın, belirtilen süre içinde ödenmesi
şartıyla teklifin hükümlerinden yararlanılabilecek.

Bu düzenleme hükümlerinden yararlanacak mükellefler, Vergi
Usul Kanunu’ndaki uzlaşma, tarhiyat öncesi uzlaşma, vergi cezalarında indirim,
Gümrük Kanunu’nun uzlaşma, Kabahatler Kanunu’nun peşin ödeme indirimi ile
Devlet İhale Kanunu’ndaki indirim hükümlerinden yararlanamayacak.

Matrah ve vergi artırımı

Teklifte matrah ve vergi artırımı da düzenleniyor.

Mükelleflerce çeşitli sebeplerle noksan beyan edilmiş veya
beyan dışı bırakılmış geçmiş yıl gelirlerinin belli oran ve tutarlar dahilinde
beyan edilmesi sağlanıyor. Bu şekilde beyan edilecek gelirlere uygulanacak oran
ve tutarların tespitinde ekonomik gelişmelere paralel olarak tespit edilen
matrahlar esas alınıyor.

Buna göre, mükellefler, Vergi Usul Kanunu’nda yer alan vergi
cezaları ve gecikme faizlerine muhatap olmadan vergilerini ödeyebilecek.
Artırımda bulunulan vergiler ve dönemler için artırılan vergilerin ödenmesi
şartıyla vergi incelemesi ve tarhiyat yapılmayacak.

Matrah artırımında bulunan mükelleflerin beyan edecekleri ve
üzerinden vergi hesaplanacak matrahlar için asgari tutarlar belirleniyor, daha
önce zarar beyan edilmiş olması veya indirim ve istisnalar nedeniyle matrah
oluşmaması veya hiç beyanname verilmemiş yahut ilgili yıllarda faaliyette
bulunulmuş veya gelir elde edilmiş olsa da bu faaliyetlerin ve gelirlerin vergi
dairesinin bilgisi dışında bırakılmış olması nedeniyle matrah bulunmaması
halleriyle mükellefler tarafından beyan edilen matrahlara uygulanan oranlar
sonucu bulunan matrahlara alt sınır getiriliyor.

Mükelleflerinin artırımda bulundukları
kurumlar vergisi matrahlarının yanı sıra tevkif edilen vergileri artırmaları
şartı

Kurumlar vergisi mükelleflerinin artırımda bulundukları
kurumlar vergisi matrahlarının yanı sıra ilgili kanuna göre vergi tevkifatına
tabi olan kazanç ve iratları üzerinden tevkif edilen vergileri artırmaları
şartı getiriliyor.

Gelir (stopaj) vergisi ve kurumlar (stopaj) vergisine
ilişkin vergi ve matrah artırımı hükümleri düzenleniyor. Bundan faydalanan
mükellefler nezdinde, artırımda bulunulan vergiyi ödemeyi kabul ettikleri
vergilendirme dönemleri ile ilgili olarak artırıma konu ödemeler dolayısıyla
gelir (stopaj) vergisi incelemesi ve tarhiyat yapılmayacak. Gelir ve kurumlar
vergisi kanunları uyarınca kar dağıtımına veya ana merkeze aktarılan tutara
bağlı ödemeler üzerinden yapılması gereken vergi tevkifatı hükümlerine
istinaden düzenleme kapsamında matrahlarını artıranların, kurumlar vergisi
yönünden de matrah artırımında bulunmaları gerekecek.

Vergi artırımında bulunmaları ve ödemeleri halinde, KDV yönünden vergi incelenmeyecek

Katma değer vergisi mükellefleri, vergi artırımında
bulunmaları ve ödemeleri halinde, artırımda bulundukları dönemler için
haklarında KDV yönünden vergi incelemesi ve tarhiyatına muhatap tutulmayacak.
Artırıma esas alınan tutar, yıl içinde verilen katma değer vergisi
beyannamelerinde gösterilen “hesaplanan katma değer vergisi”nin
yıllık toplamı olacak. Hesaplanan KDV, indirimlerden önceki vergi tutarı
olacak.

Düzenlemeden yararlanamayacak olanlar

Teklifle mükelleflerin matrah ve vergi artırımına ilişkin
olarak dikkate alacakları diğer hususlar da düzenleniyor. Matrah veya vergi
artırımında bulunan ve bu konudaki şartları yerine getiren mükelleflerin defter
ve belgeleri incelenmeyecek ve artırıma konu olan vergilerle ilgili olarak
tarhiyat yapılmayacak.

Bu düzenlemeye göre matrah veya vergi artırımında
bulunulması, yayını tarihinden önce başlanılmış olan vergi incelemeleri ve
takdir işlemlerine engel teşkil etmeyecek. Ancak maddede yer alan inceleme
yapma hakkına yönelik hükümler saklı kalmak kaydıyla vergi incelemeleri ve
takdir işlemleri düzenlemenin yayınını izleyen 7 iş günü içinde sonuçlandırılamaması
halinde bu işlemlere devam edilmeyecek. Bu süre içinde sonuçlandırılan vergi
incelemeleri ile ilgili tarhiyat öncesi uzlaşma talepleri dikkate alınmayacak.

Defter, kayıt ve belgeleri yok
edenler yararlanamaz

Vergi Usul Kanunu’ndaki “defter, kayıt ve belgeleri yok
edenler veya defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar
veya hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya
kısmen sahte olarak düzenleyenlerin”, aynı kanunda yer alan bazı fiilleri
işleyenler, terör suçundan hüküm giyenlerin ve haklarında terör örgütlerine
veya Milli Güvenlik Kurulunca devletin milli güvenliğine karşı faaliyette
bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya
iltisakı yahut bunlarla irtibatı olduğu gerekçesiyle adli makamlar, genel
kolluk kuvvetleri veya Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığınca yürütülen
soruşturma ve kovuşturmalar kapsamında vergi incelemesi yapılması, terörün
finansmanı suçu veya aklama suçu kapsamında inceleme ve araştırma yapılması
talep edilenler bu düzenlemenin matrah veya vergi artırımına ilişkin
hükümlerinden yararlanamayacak.

12 eşit taksitte ödenecek

Matrah ve vergi artırımı üzerine hesaplanan
vergilerin aylık dönemler halinde azami 12 eşit taksitte ödenmesi gerekecek.

Matrah ve vergi artırımı dolayısıyla verilen beyannamelere
ait damga vergisi, matrah ve vergi artırımı sonucu tahakkuk eden vergilere
ilişkin ilk taksit ödeme süresi içinde ödenecek.

1.000
lira damga vergisi

Matrah ve vergi artırımlarıyla ilgili beyannamelerden 1.000
lira damga vergisi alınacak, bu vergi indirim hesaplanmasında dikkate
alınmayacak.

İşletme kayıtlarının düzeltilmesi

Kayıt dışı faaliyetlerin kayıt altına alınabilmesi için
işletmelerde mevcut olmasına rağmen kayıtlara yansıtılmamış emtia, makine,
teçhizat ve demirbaşların kayıtlara intikal ettirilebilmesini sağlamak için
düzenlemeye gidiliyor.

Buna göre, gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri,
işletmelerinde mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan emtia, makine,
teçhizat ve demirbaşların kendilerince veya bağlı oldukları meslek
kuruluşlarınca tespit edilecek rayiç bedeliyle, düzenlemede öngörülen süre
içinde vergi dairelerine bir envanter listesi ile bildirmek suretiyle
defterlerine kaydedebilecek.

Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler aktiflerine
kaydettikleri emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlar için iki ayrı karşılık
hesabı açacak. Emtia için ayrılan karşılık, ortaklara dağıtılması veya
işletmenin tasfiyesi halinde sermayenin bir unsuru olarak sayılacağı için
vergilendirilmeyecek.

Makinelerin kayıt ve
beyanlarına intikal ettirebilmelerine imkan tanınacak

Gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin kayıtlarının
daha sağlıklı hale getirilebilmesi için kayıtlarında yer aldığı halde gerçekte
mevcut olmayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlarını fatura düzenlemek ve
her türlü vergisel yükümlülüklerini yerine getirmek suretiyle kayıt ve
beyanlarına intikal ettirebilmelerine imkan sağlanıyor.

Bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi
mükellefleri, 31 Aralık 2022 itibarıyla bilançolarında görülmekle birlikte
işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları, ortaklarından alacaklı bulunduğu
tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak
tutarlarını, düzenlemede öngörülen süre ve şekilde vergi dairelerine beyan
ederek kayıtlarını düzeltebilecek. Bu kapsamda beyan edilen tutarlar üzerinden
yüzde 3 oranında verginin hesaplanarak beyanname verme süresi içinde ödenmesi
gerekecek.

SGK alacakları yapılandırılıyor

Teklifle kesinleşmiş SGK alacaklarına yapılandırma imkanı da
getiriliyor.

Borçların ödenmesi halinde SGK alacağından gecikme
cezası ve gecikme zammı alınmayacak

Buna göre, sigortalılık statülerinden kaynaklanan, sigorta
primi, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal
güvenlik destek primi, başvuru tarihi itibarıyla ilgili mevzuatına göre
ödenmesi imkanı ortadan kalkmamış isteğe bağlı sigorta primi ve topluluk
sigortası primi, SGK tarafından ilgili kanunları gereğince takip edilen damga
vergisi, özel işlem vergisi ve eğitime katkı payı asılları ile bu alacaklara
ödeme sürelerinin bittiği tarihlerden düzenlemenin yayını tarihine kadar geçen
süre için Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın
belirtilen süre ve şekilde ödenmesi halinde, bu alacaklara uygulanan gecikme
cezası ve gecikme zammı gibi feri alacakların tamamının tahsilinden
vazgeçilecek.

İnşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin eksik işçilik kapsam dahilinde

31 Aralık 2022 tarihine kadar bitirilmiş özel nitelikteki
inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin olup, bu düzenlemeden yararlanmak
için başvurulduğu halde, belirtilen başvuru süresinin sonuna kadar işverene
tebliğ edilmiş olan ön değerlendirme, araştırma veya tespit sonucunda bulunan
eksik işçilik tutan üzerinden hesaplanan sigorta primi asılları ile bu
alacaklara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı hesaplanan sürenin başlangıç
tarihinden düzenlemenin yayını tarihine kadar geçen süre için Yİ-ÜFE aylık
değişim oranlan esas alınarak hesaplanacak tutarın ödenmesi halinde, bu
alacaklara uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı gibi feri alacaklar tahsil
edilmeyecek.

Karar, yapılandırma son başvuru tarihine kadar tebliğ edilen idari para cezaları içerecek

Teklifle, 31 Aralık 2022’den önce işlenen fiillere ilişkin
olup yapılandırma son başvuru tarihine kadar tebliğ edilen idari para cezaları
da yapılandırılacak.

31 Aralık 2022 ve önceki dönemlere ilişkin olup
yapılandırmaya son başvuru tarihine kadar başvuruda bulunmak kaydıyla ilk
taksit ödeme süresi sonuna kadar tahakkuk edecek SGK alacakları yapılandırma
kapsamında olacak.